اخبار

مدت‌ها پیش از آن‌که نشانه‌شناسانی مانند رولان بارت مطرح کنند که تاریخ چیزی جز امور فهم‌پذیر نیست، ادبیات در حالِ خلق داستان‌هایی درباره‌ی تاریخ بود تا از بطنِ آن، مفاهیمی برای معنابخشیدن به زندگی انسان بیرون بکشد. در واقع ادبیات بی‌آنکه بداند جریانی را رقم زده بود که امروز در قالبِ تحولاتِ تاریخ‌نگاری و نقد ادبی با عنوان «فراتاریخ‌نگاری» می‌شناسیم. بر خلاف باور مورخان، حقیقت تاریخی را نمی‌توان در اسناد و مدارکی باقی‌مانده از وقایع جست؛ هیچ سندی قادر نیست به قدرت یک داستانِ کوتاه یا قطعه‌ای شعرِ روایی عمل نموده و بر گوشه‌های تاریکِ تاریخ، نوری بتاباند.

دهمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی بوعلی سینا به «بررسی تحلیلی و تطبیقی رساله الطیرنویسی از ابن‌سینا تا عطار» اختصاص داشت که چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت با سخنرانی دکتر مهدی محبتی از مرکز فرهنگی شهر کتاب به صورت مجازی پخش شد.

موضوع «فنا» از مباحث مهم عرفان اسلامی است، به همین دلیل در متون عرفانی، بسیاری از عارفان از زوایای مختلف درباره آن بحث و بررسی کرده اند. این موضوع، در آثار بسیاری از شاعران عارف بازتاب یافته است که از جمله می توان به عطار اشاره کرد. فنا در همه آثار عطار از جمله الهی نامه، اسرار نامه، مصیبت نامه، دیوان و منطق الطیر، بخش هایی را به خود اختصاص داده است.

اندیشیدن درباره ی مرگ و سخن گفتن از آن یکی از بن مایه های رایج در ادبیات و جریان اندیشگانی یک قوم است. ادبیات هر ملت زمینه ای مناسب برای بازتاباندن و شناسایی اندیشه های ایشان درباره ی مرگ خواهد بود. از سوی دیگر به دلیل ناشناخته بودن ماهیت این پدیده، پیوسته، دیدگاه های اندیشمندان مختلف با یکدیگر متفاوت و گاه متناقض بوده است.

نشست مجازی و بین‌‌المللی «عطار در افق شعر و ادب اکو» به میزبانی و همت مؤسسه فرهنگی اکو، دوشنبه 30 فروردین با حضور پژوهشگران و اساتید دانشگاهی برگزار شد.

دومین جلسه از نشست های مجازی ««از هفت شهر عشق تا هزار وادی اندیشه» در بزرگداشت عطار و خیام نیشابوری در شامگاه اوّل اردیبهشت، به همّت گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران (شعبه خراسان) و مرکز فرهنگی و بین الملل شهر کتاب برگزار شد.

مهدی محبتی گفت: نیایش‌های عطار از سنخ نیایش‌های دیگر عرفا نیست، بلکه همسو با دلِ دردمند همه ما است و اینطور نیست که یکسری نیازهای انتزاعی و بی‌ربط با زندگی باشد.

امیراسماعیل آذر گفت: پیش از عطار نیشابوری، شاهد حضور سنايی غزنوی هستیم. شايد اگر سنايی نبود، از عطار خبری نیز نمی‌‌شد و اگر عطار نبود، مولوی هم وجود نمی‌‌داشت. اين سه شاعر، سه قله رفیع عرفان پارسی‌اند. ‌‌

رباعی در شعر فارسی قدمتی دیرینه و محبوبیتی فراگیر دارد. چنان‌که تمام شاعران ایران طبعی در آن آزموده‌اند و بخشی از دیوان‌هایشان به رباعی اختصاص یافته است. بیشترین رباعی برجای مانده به ترتیب از عطار (با حدود ۲۰۰۰ رباعی) و مولوی (با حدود ۱۹۸۳رباعی) است و پس از آنها، اوحدالدین کرمانی، اهلی شیرازی و بابا‌افضل کاشانی قرار گرفته‌اند. عطار و خیام با رباعی‌های عرفانی و فلسفی خود از تأثیر‌گذارترین و مشهورترین رباعی‌سرایان هستند.

سخن در باب یکی از لطیف‌ترین و در عین حال غامض‌ترین روایت‌های عرفان اسلامی است؛ حکایت شیخ صنعان در منطق‌الطیر عطار. این قصه در مرز بسیار دقیق نسبت میان «شریعت» و «طریقت» منزل دارد و نمی‌دانیم عطار با ذکر این حکایت در بیان غلبۀ طریقت بر شریعت است (با افعال شریعت‌گریز شیخ در متن عشق جنون‌وارش) یا غلبۀ شریعت بر طریقت (با بازگشت نصوح‌وار شیخ به دامان رسول شریعت) یا در پی بیان ظریفه‌ای دقیق است که شریعت پیش از درک طریقت، بنیان مرصوص و مستحکم ندارد، لیک پس از آن، هم شریعت به «حقیقت» بر جان می‌نشیند و هم طریقت، نسبتی با حقیقت می‌یابد.